26 de junho de 2009

Torre de Hércules, Herdanza da Humanidade



Este sábado 27 de Xuño vólvense celebrar as Conversas Galegas no bar Matthews.

Será un día importante para a cidade da Coruña, mais tamén para a súa comarca, para os galegos e para todo o mundo. A UNESCO vai decidir se a construción máis emblemática do Golfo Ártabro, o faro que, en diversas épocas, guiou o tránsito marítimo no noso anaco de Atlántico, é declarado Patrimonio Mundial.

Nesta ocasión, a Torre de Hércules ten todas as opcións de ser protagonista nas décimas Conversas Galegas. Tentaremos facer a nosa pequena homenaxe a este monumento. E, como a proximidade o permite, ao remate poderemos achegarnos á Praza de María Pita para coñecer a deliberación do Comité do Patrimonio Mundial.

22 de junho de 2009

O galego serve para entendernos



Descubrimos (via
chuza.org) esta carta de José Manuel Atanes Limia:

Puxémoslle nome ás persoas: Suso, Maruxa,... apelido: Vázquez, Nogueira, .... e alcume: o Bichoguizo, a Rachaoferro, ....
Puxémoslle nome ás nosas árbores: amieiro, freixo,... e apelidos: Carballa da Rocha, Castiñeiro da Capela,...
Botamos aturuxos, arroutadas,.... e damos colo, apertas, ....
Puxémoslle nome ás froitas: pexego, mazá, ....
Aos arbustos: silva, xesta, ....
Ás nosas herbas: camariña, herba de namorar, ...
Ás comidas: grelos, cacheira, .....
Puxémoslle nome aos insectos: vagalume, escornabois, ......
Aos peixes: xouba, ollomol , .... e aos mariscos: vieira, zamburiña,....
Ás nosas praias: de Rodas, A Rapadoira, ....
Ás serras: O Larouco, A Capelada, ...
Aos montes: A Zapateira, O Galiñeiro, ...
Ás rochas: Pena Corneira, A Pedra de Abalar, ...
Aos ríos: Toxa, Xallas,..
Aos pobos: Soutelo, Peroxa, ....
Aos males: Mal de Ollo, O Arangaño,...
Aos nosos medos: A Santa Compaña, O Negro Meigallo,...
Aos nosos heroes: O Foucellas, Roi Xordo,..
Aos monstros: Sacauntos, Fendetestas, ...
Ás vacas: Marela, Xeitosa, ....
Aos disfraces: Peliqueiro, Boteiro, ..
Aos sentimentos: morriña, agarimo, ...
Aos santos: A Franqueira, O Corpiño, ..
Ás nosas festas: A Rapa das Bestas, O Magosto, ...
Á musica: os alalás, a chouteira, .......
Aos xogos: a billarda, a porca, ......
Ás partes do corpo: as costas, os xeonllos, ..
Aos paxaros: paporrubio, rula,...
Ao vestido: saia, polaina,...
....e agora veñen que para que serve o galego, pois é obvio, para entendernos.

19 de junho de 2009

Polo San Xoán a sardiña pinga o pan



Case sen decatarnos entramos no mes de Xuño. A herba de namorar está no seu clímax, e a sardiña xa criou esa graxa que a fai raíña das terrazas do verán. Chegou o tempo das noites breves, no que as parroquias de toda Galiza xa están en festa.

Feliz noite de San Xoan!

15 de junho de 2009

Linguas "naturais", "artificiais" e variedade estándar



O prestixioso profesor de Lingüística Xeral Juan Carlos Moreno Cabrera fixo unha análise sobre a situación das linguas de España e criticou o nacionalismo lingüístico español, o pasado 22 de Maio do 2009 nunha visita á Universitat Oberta de Barcelona. A conferencia, titulada "La Lingüística y el nacionalismo lingüístico español" foi impartida no marco da xornada "10 Anys de Filologia catalana a la UOC".

Moreno Cabrera demostra a obsesión de boa parte dos intelectuais por minusvalorar e isolar as falas diferentes de "la lengua común", e desmente boa parte dos tópicos que circulan dende o século XIX en torno ao español e o castellano e a súa relación coas restantes linguas do mundo. Segundo a súa tese, estes discursos etnocidas e excluíntes, instalados na opinión pública e nos medios de comunicación, "non teñen fundamento lingüístico de ningún tipo, só teñen fundamento ideolóxico".

O catedrático da Universidad Autónoma de Madrid, falante de castelán, defende, baixo criterios lingüísticos, que as linguas romances do territorio español son mutuamente intelixibles. Non se poden establecer xerarquías entre elas e é falso que as linguas con menos falantes estean máis dialectalizadas, todas poden ter a súa propia variedade estándar ou culta. O español non está perseguido, afirma, "iso é un disparate". Igualmente, aclara o significado do concepto "cooficialidade".

Dende as Conversas Galegas, quixemos recomendar este vídeo para comprender mellor as causas do actual problema político-lingüístico, e polas constantes referencias que se fan nel á situación asimétrica do galego e o castelán.

4 de junho de 2009

Mellora o teu galego na Coruña



Segundo os especialistas en dialectoloxía, a comarca da Coruña encóntrase no Bloque Central. Isto quere dicir que os nativos desta zona cando falan galego exprésanse coas formas maioritarias do país. Un dos signos característicos é a realización do plural en -ós (pantalón, pantalós), común en case todas as comarcas do interior. Tamén hai xente que fala con gheada e con seseo ao final das palabras. É o xeito de pronunciar propio da zona.

Nas últimas décadas, a cidade foi medrando grazas á chegada de homes e mulleres de varias procedencias, por iso se un pon a orella nalgúns barrios poderá ouvir xente falando ao xeito de Bergantiños ou ao de Melide. Todas esas falas son galego, e tan galegas como a normativa estándar. As novas xeracións que aprenderon a lingua na escola falan un galego diferente, cunha fonética máis simple e un léxico común, mais introducen moitos elementos innovadores que son positivos para que a lingua teña moitas vidas.

Os académicos recomendan que sigamos as normas do galego escrito para ter un código de expresión común, e aconsellan que usemos cada un a nosa fala, porque eses signos distintivos que a fan diferente non son erros. Canto mellor conservemos as nosas falas, máis rica e variada será a lingua galega.